Ի՞նչ է BNPL-ը, և ինչո՞ւ է այն դառնում ավելի տարածված Հայաստանում

Աշխատավարձ ստանամ, կգնեմ այս կոշիկը: Ծանո՞թ արտահայտություն է: Բայց ինչո՞ւ սպասել աշխատավարձին, եթե կարող ես գնումդ կատարել հենց նույն պահին, եթե անգամ դեռ չունես ամբողջ գումարը: Հենց այս տրամաբանությունն է Buy Now Pay Later (BNPL) մոդելի հիմքը՝ «Գնիր հիմա, վճարիր հետո»։

Վերջին տարիներին BNPL ծառայություններն արագ տարածվում են աշխարհում։ Ըստ Statista-ի՝ 2023-ին BNPL-ով կատարված վճարումների ծավալը գերազանցել է 150 միլիարդ դոլարը։ Մեծ Բրիտանիայում, օրինակ, յուրաքանչյուր չորրորդ գնումն իրականացվում է այս եղանակով։ Հայաստանում մոդելը դեռ նոր է, բայց ևս արագորեն զարգանում է։

Ինչպե՞ս է աշխատում BNPL-ը

«Գնիր հիմա, վճարիր հետո» համակարգը թույլ է տալիս կատարել գնումներ՝ վճարումը մասերի բաժանելով։ Պարզ ձևակերպմամբ՝ այս վարկատեսակը թույլ է տալիս գնել ապրանքը հիմա, իսկ վճարումն իրականացնել հաջորդող ամիսներին հավասար մասերով։

Օրինակ, եթե 60.000 դրամ արժողությամբ գնում կատարես BNPL-ով, հաջորդ 3 ամիսներին կվճարես 20.000 դրամ: Վճարումը կարող ես անել ցանկացած պահի ցանկացած չափով, կարևորը չուշացնես ամսական ֆիքսված վճարումները։ Գործընթացն արագ է, առանց բարդ թղթաբանության և իրականացվում է հիմնականում բանկային հավելվածների միջոցով։

Ամերիաբանկում BNPL մոդելը հասանելի է MyPay ծառայության միջոցով, որն ինտեգրված է MyAmeria հավելվածում։ Այս լուծումը թույլ է տալիս կատարել գնումներ քեզ հասանելի սահմանաչափից՝ առանց ավելորդ քայլերի կամ թղթաբանության։

MyPay-ից օգտվելու համար անհրաժեշտ է ունենալ MyAmeria հավելված և Ամերիաբանկի հաշվեհամար կամ քարտ:
MyPay-ով խելացի գնումներ կարող ես կատարել մեր գործընկեր վաճառակետերում, որոնց ցանկն այստեղ է։ Գնումն իրականացնելու համար բացիր MyAmeria հավելվածը, ընտրիր QR սքան բաժինը և սքանավորիր խանութի տրամադրած QR կոդը։ Կարելի է անգամ QR-ը սքանավորել հեռախոսի տեսախցիկով, իսկ համապատասխան բաժինը կբացվի ավտոմատ: Մնում է ընտրել ժամկետը`  1, 3 կամ 6 ամիս և հաստատել գնումը:

BNPL-ի առավելություններն ու թերությունները

BNPL-ը հարմար տարբերակ է հատկապես չնախատեսված, բայց անհրաժեշտ գնումների դեպքում, կամ երբ մեծ գնում կատարելիս նախընտրում ես նույն գումարը վճարել մաս-մաս` դարձնելով ֆինանսներիդ կառավարումն ավելի արդյունավետ։ Այս եղանակը պարզ է, արագ և հարմար, բայց չնայած դրական կողմերին՝ ունի նաև որոշ ռիսկեր։

Գնիր հիմա, վճարիր հետո ծառայությունը նախ և առաջ առանց ամբողջ գումարը վճարելու գնում կատարելու հնարավորությունն է: Դրական կողմերից են հաճախ անտոկոս վճարումները և առանց թղթաբանության պարզ գործընթացը։

Բայց պետք է ուշադրություն դարձնել մի քանի կետի․

• Վճարումները ժամանակին չկատարելու դեպքում կարող են կուտակվել տույժեր կամ լրացուցիչ վճարներ
• Կա գերածախսի վտանգ, եթե սկսես BNPL-ով գնել այն, ինչ իրականում այդքան էլ առաջնային չէ
• BNPL որոշ տարբերակներ, կախված ծառայության պայմաններից, կարող են ազդել նաև վարկային պատմության վրա, ուստի ինչպես ցանկացած ֆինանսական գործիք, BNPL-ը ևս պահանջում է ճիշտ մոտեցում և բավարար գիտելիքներ։

BNPL VS վարկային գիծ կամ օվերդրաֆտ. ո՞րն ընտրել

Շատերը BNPL-ը համեմատում են վարկային գծի կամ օվերդրաֆտի հետ, քանի որ երեք տարբերակներն էլ թույլ են տալիս ծախսել հիմա, իսկ վճարել հետո։ Բայց տարբերություններն ակնհայտ են։ Ահա դրանք`

Վարկային գծի կամ օվերդրաֆտի և BNPL-ի միջև եղած տարբերություններից ամենահատկանշականը կանխիկացման հնարավորությունն է: Կարևոր է չմոռանալ, որ BNPL ծառայությունը նախատեսված է բացառապես գնումների համար, այն չունի կանխիկացման կամ փոխանցումների հնարավորություն: Վարկային գիծն ու օվերդրաֆտն ավելի ճկուն են ու լայն կիրառելիություն և տոկոսների հաշվարկման հատուկ պայմաններ ունեն։

Բայց եթե նպատակդ կոնկրետ գնումն է, և նախընտրում ես արագ լուծում, BNPL-ը հաճախ առավել հարմար ընտրություն է։ Օվերդրաֆտի, վարկային գծի և սպառողական վարկի տարբերությունների մասին մեկ այլ, ավելի մանրամասն բլոգ ունենք, անպայման կարդա:

Արդյոք BNPL-ն ունի՞ ռիսկեր

BNPL համակարգի ռիսկերը ցածր են, եթե օգտագործում ես մտածված և պատասխանատու ձևով։ Կարևոր է հասկանալ պայմանները, միաժամանակ մի քանի BNPL ծառայություններով չծանրաբեռնել բյուջեն և ժամանակին ապահովել վճարումները։

Եթե հստակ գիտես՝ ինչի համար ես օգտվում BNPL-ից, չես գերագնահատում հնարավորություններդ և հետևում ես պայմաններին, այն կարող է դառնալ քո ֆինանսական ճկունության լավագույն գործիքներից մեկը։ Կարևոր է հիշել, որ սա հնարավորություն է և չպետք է դառնա ֆինանսական կախվածություն: