9 խորհուրդ

Ի՞նչ է լինում օնլայն գնումներ կատարելիս:

Դու ընտրում ես ապրանքը, գցում ես զամբյուղի մեջ, հետո սեղմում գնելու կոճակը: Այ հենց այն պահին, երբ պիտի լրացնես քո բանկային քարտի տվյալները, ուզում ենք՝ հիշես այս բլոգն ու մի պահ մտածես: Ինչո՞ւ: Որովհետև ոչ բոլոր հարթակներն են անվտանգ, ու զեղծարարների թակարդը չընկնելու համար դու պիտի կարողանաս տարբերել անվտանգ ու ռիսկային կայքերը:

Այսօր Ամերիա բլոգում խոսում ենք այն մասին, թե ինչին պիտի ուշադրություն դարձնես, որ օնլայն գնումներդ «թանկ չլինեն»:

Ստուգիր կայքի URL-ը

http և https. գուցե անգամ չնկատեցիր այդ մեկ տառի տարբերությունը, բայց հիմա կհասկանաս, թե դա որքան կարևոր է: Http-ի (Hypertext Transfer Protocol) շնորհիվ դու կատարում ես քո բոլոր գործողությունները համացանցում:

Օրինակ` երբ սեղմում ես այս հղման վրա, քո բրաուզերը http հայտ է ուղարկում, որ դու կարողանաս տեսնել Ամերիայի էջը: Իսկ ի՞նչ է httpS-ը: S-ը Security-ն է` անվտանգություն: Սա ցույց է տալիս, որ քո http հայտը կոդավորված է, և հաքերները կամ գործից գլուխ հանող այլ մարդիկ չեն տեսնի քո տվյալները: Այնպես որ, որևէ հարթակում քո անձնական կամ բանկային տվյալները մուտքագրելուց առաջ համոզվիր, որ URL-ը սկսվում է httpS-ով: Ստուգիր կողպեքի նշանի առկայությունը URL-ի վրա սեղմելիս:

Համոզվիր, որ պաշտոնական կայքում ես

Շատ դեպքերում զեղծարարները կարող են ստեղծել քեզ հայտնի կայքերի նմանակներ կամ պարզապես սովորականին նման նոր կայք: Ուշադրություն դարձրու, որ կայքի հասցեն ճիշտ գրված լինի: Օրինակ` apple-ի ու app1e-ի տարբերությունը URL-ում կարող է առաջին հայացքից աննկատ լինել: Ստուգիր` կայքում կա՞ գրանցման հասցե, Privacy Policy և About բաժիններ: Եթե որևէ բան կասկածելի է թվում, հիշիր, թե ինչպես ես հայտնվել այդ կայքում: Կասկածելի հղումով անցած լինելու դեպքում ուղղակի դուրս արի և Google-ում որոնիր պաշտոնական կայքը:

Օգտվիր թվային դրամապանակներից

Երևի արդեն հասցրել ես օգտվել Apple Pay-ից կամ GPay-ից: Եթե ոչ, կարճ ներկայացնենք: Դրանք թվային դրամապանակներ են, որոնց կարող ես կցել քարտ և կատարել վճարումներ հենց քո հեռախոսով: Թվային դրամապանակները համարվում են վճարման առավել անվտանգ միջոցներ: Այս դեպքում վճարումը կատարելու համար բավարար չէ իմանալ քարտի տվյալները, անհրաժեշտ է ունենալ քո հեռախոսը, շատ դեպքերում նաև իմանալ PIN-ը և այլն: Օնլայն հարթակներում թվային դրամապանակով վճարելիս քո ամեն գործարքի համար ստեղծվում է հատուկ թոքեն: Թոքենն ու տվյալների լրացուցիչ կոդավորումը պաշտպանում են քո ֆինանսական տվյալները հաքերներից կամ զեղծարարներից:

Ակտիվացրու երկմակարդակ պաշտպանություն

Քո գործարքների համար կարող ես ակտիվացնել երկմակարդակ պաշտպանություն: Օրինակ` ամեն գործարք իրականացնելու համար պետք է մուտքագրես քո համարին SMS-ով ուղարկված կոդը: Այդպիսով, միայն դու կարող ես իրականացնել գործարքը, քանի որ հեռախոսդ քեզ մոտ է:

Երկմակարդակ պաշտպանության համար օգտագործվում է այն, ինչ ունես (օր.` հեռախոս), գիտես (օր.` PIN) և հատուկ է միայն քեզ (Face ID կամ մատնահետք): Կարող ես ընտրել սրանցից մեկը կամ մի քանիսը:

Խուսափիր «բաց» Wi-Fi-ից

Գիտենք` հանրային տարածքներում առանց գաղտնաբառի Wi-Fi հայտնաբերելը շատ հաճելի է, եթե այդ պահին ինտերնետ չունես: Բայց արի ու տես, որ այդ ցանցով տվյալների փոխանցումը շատ ռիսկային է: Իսկ ինտերնետը հենց տվյալների փոխանցում է: Եթե անգամ միացել ես հասարակական Wi-Fi-ի, խուսափիր այդ ընթացքում ֆինանսական որևէ գործարք անելուց կամ անձնական տվյալ մուտքագրելուց: Բաց Wi-Fi-ն ամենախոցելին է անվտանգության տեսանկյունից: Աշխատիր նման դեպքերի համար VPN ունենալ: 

Մի նկարիր քարտդ

Ինքդ էլ գիտես` փոխանցում կատարելու համար հաշվեհամարը կամ քարտի համարը բավարար են: Եթե անգամ որևէ մեկը պիտի շտապ գումար փոխանցի քեզ, մի նկարիր ու մի ուղարկիր քարտդ: Այդպես դու փաստացի հասանելիություն ես տալիս քո գումարին, քանի որ նկարում կարող են երևալ քարտի գործողության ժամկետը և CVV կոդը: Այս տվյալները բավարար են որևէ օնլայն հարթակում քարտդ կցելու համար: Մի լայֆհաք ասենք. MyAmeria-ով կարող ես հենց հավելվածից կրկնօրինակել հաշվեհամարդ կամ քարտիդ համարը և ուղարկել, ում պետք է: Սա շատ ավելի հեշտ է, արագ ու անվտանգ:

Ուժեղ գաղտնաբառ ստեղծիր և պարբերաբար փոխիր այն

Դու էլ երևի սիրում ես ամեն ինչի համար մեկ գաղտնաբառ պահել: Շատ դեպքերում հնարավոր է` քեզ նեղություն չտաս ավելի բարդ կամ երկար մի բան հիշելու համար: Բայց խորհուրդ ենք տալիս քեզ համար որևէ տրամաբանություն մշակել, տարբեր գաղտնաբառեր ստեղծել և պարբերաբար փոխել դրանք: Սա հատկապես վերաբերում է ֆինանսների կառավարման հավելվածներին կամ այն օնլայն հարթակներին, որտեղ գրանցված ես և քարտ ես կցում:

Այսքանն իմացար, բայց քեզ պետք է նաև պլան B: Եթե ամեն դեպքում չհաջողվի կանխել խնդրի առաջացումը, պիտի պատրաստ լինես արագ արձագանքել դրան: Իսկ դրա համար 2 բան պիտի անես:

Հետևիր գործարքների վերաբերյալ ծանուցումներին

Բանկերի մեծ մասը տեղեկացնում է քեզ քո քարտով կատարվող գործարքների մասին: Դա կարող է լինել SMS-ի կամ հավելվածում Push ծանուցման միջոցով: Գումարի չափը, որի դեպքում դու ծանուցում կստանաս, տարբեր է` կախված բանկից: Ամերիաբանկի քարտերով կատարվող 10 000 դրամ և ավելի գործարքների վերաբերյալ քարտապանն SMS է ստանում իր համարին: Ցանկության դեպքում ծանուցումներ կարող ես ստանալ նաև մինչև 10 000 դրամի գործարքների դեպքում: Այդպիսով, դու անմիջապես կիմանաս, որ քո հաշվից գումար է գանձվել և կկատարես արդեն հաջորդ քայլը` կբլոկավորես քարտդ:

Իմացիր` ինչպես բլոկավորել քարտը

Նախօրոք իմացիր, թե ինչպես կարելի է արագ բլոկավորել քո քարտը, եթե կասկածում ես, որ տվյալներդ այլ անձի մոտ են: Եթե Ամերիաբանկի հաճախորդ ես, MyAmeria հավելվածով կարող ես մեկ հպումով բլոկավորել քարտդ և ապահովագրել քեզ ֆինանսական կորուստներից:

Ի դեպ, MyAmeria-ն ակտիվացնելիս ավտոմատ կցվում է թոքեն, որն ապահովում է համակարգի անվտանգությունը: Եթե դեռ Ամերիաբանկի քարտ չունես, կարող ես պատվիրել անվճար այստեղ: