Մասնագետների կարծիքով երեխաների ֆինանսական կրթությունը պետք է սկսել 3-4 տարեկանից:
1. Անհրաժեշտ vs ցանկալի
Այս տարիքից սկսած` երեխան կարող է տարբերակել անհրաժեշտն ու ցանկալին: Ողջ գիտակցական կյանքի ընթացքում մենք հենց այդ սկզբունքով ենք պլանավորում մեր բյուջեն: Անհրաժեշտ կարիքներ` սնունդ, հագուստ, ցանկալին` մեծ գնումներ կամ արձակուրդ:
2. Փողը ծառի վրա չի աճում
Փողի վերաբերյալ երեխան պետք է ունենա իրական, ոչ թե վերացական պատկերացում: Պատմի՛ր փոքրիկին` որտեղից է քո քարտի վրա կամ դրամապանակում հայտնվում փողը:
Աշխատանք-փող կապը քեզ համար է տրամաբանված, իսկ նրա համար քարտը կամ բանկոմատը կախարդական առարկաներ են, որտեղից մի հպումով թղթադրամները հայտնվում են պապայի կամ մամայի դրամապանակում:
3. Փոքրիկ բանկիրը
Նրա համար խնայատուփ գնիր կամ մի ապակե տարա տո՛ւր: Ի դեպ, մասնագետներն ասում են, որ ապակե ամանն ավելի պատկերավոր է: Փոքրիկն օրեցօր տեսնում է` ինչպես են ավելանում իր խնայողությունները: Փոքրիկ «բանկային գործունեություն» ծավալելու շնորհիվ երեխան առարկայական պատկերացում կկազմի գումար կուտակելու մասին:
4. Գնումներ անելու արվեստը
Այս հուշումը պետք կգա նաև շատ մեծահասակների, որոնք հավանաբար փոքր տարիքում չեն սովորել այս կարևոր դասը: Մենք բոլորս նոր ապրանքների մասին առաջին տեղեկատվությունը ստանում ենք գովազդից: Բացատրի՛ր, որ արտադրողն իր ապրանքը ներկայացնում է լավագույն տեսանկյունից, և միշտ չէ, որ այն համապատասխանում է մեր ակնկալիքներին:
Կարող եք տանը փոքրիկ թեստավորում անցկացնել և փորձել, օրինակ, գովազդվող մի քանի հյութեր: Տան բոլոր անդամները թող հայտնեն իրենց կարծիքը ապրանքի վերաբերյալ: Գին-որակ հարաբերակցության մասին կարելի է պատմել երեխաներին արդեն ավելի մեծ տարիքում:
5. Իմ բյուջեն
Տո՛ւր երեխային գումար և ասա՛, որ այն նրա տնօրինության տակ է: Ինքը պետք է որոշի` ինչի վրա է ուզում ծախսել այն: Բայց նաև բացատրի՛ր, որ գումարը եթե միայն խաղալիքի վրա ծախսի, այլևս չի կարողանա մուլտֆիլմի տոմս կամ իր սիրելի շոկոլադը գնել: Մասնագետները կարծում են, որ երեխան պիտի ունենա ընտրության և որոշում կայացնելու ազատություն:
6. Խնայողություններ անելը միշտ լավ գաղափար է
Եթե փոքրիկը նոր խաղալիք է ուզում, օգնի՛ր նրան գումար հավաքել նոր տիկնիկի կամ հեռակառավարվող մեքենայի համար: Երբ նա հավաքի բավականացնող գումարը, միասին գնացե՛ք խանութ, որպեսզի նա ինքը վճարի իր երազած խաղալիքի համար: Այսպես նա կսովորի նպատակներ սահմանել, որոշել առաջնահերթությունները և իրականացնել դրանք:
7. Ինչպե՞ս վերահսկել ծախսերը
Ֆինանսական գրագիտության առաջին քայլը ծախսերը վերահսկելն է: Երեխայի համար նոթատետր գնի՛ր կամ համակարգչում մի թղթապանակ ստեղծի՛ր, որտեղ նա կարող է գրանցել իր ծախսերը: Խորհուրդ տո՛ւր նրան յուրաքանչյուր շաբաթվա վերջում աչքի անցկացնել իր գնումների ցուցակը և մտածել, թե որքան նպատակահարմար է նա ծախսել իր շաբաթական բյուջեն:
8. Ցանկալի գնումների ցանկ
Երեխաներին շատ դժվար է տարբերակել առաջնայինն ու երկրորդականը: Կարող եք միասին կազմել ցանկալի իրերի ցանկը և դասակարգել դրանք ըստ անհրաժեշտության:
Այս եղանակը շատ օգտակար է և կսովորեցնի փոքրիկին դասակարգել գնումներն ըստ առաջնահերթության:
9. Խնայողությունները նույնպես աշխատում են
Պատմի՛ր երեխային ավանդների մասին: Ավելի պատկերավոր լինելու համար հաշվիչով հաշվե՛ք, թե X տոկոսադրույքով և X ժամկետով ավանդը ինչ եկամուտ կարող է բերել նրան: Իսկ ավելացված գումարով նա կարող է գնել իր ցանկացած խաղալիքը:
10. Երեք տարայի մեթոդը
Սովորեցրո՛ւ փոքրիկին իր գումարից մի փոքր բաժին հատկացնել իր այն հասակակիցներին, որոնք ունեն օգնության կարիք: Կա այդպիսի հայտնի մեթոդ, որը կոչվում է ThreeJars (Երեք տարա): Համաձայն այս մեթոդի` երեխան պետք է իր փոքրիկ գումարը բաժանի երեք մասի` ծախսեր, խնայողություններ և բարեգործություն: